फायटोकेमीकल विश्लेषणासाठी एचपीएलसी प्रणाली विकसित केल्याने ताकरीच्या लोकनियुक्त सरपंच प्रा. प्रणाली पाटील यांना ‘शिक्षक गौरव पुरस्कार’
- यासाठी मिळाले भारत सरकारचे डिजाइन पेटंट ग्रँट
- या संशोधनामुळे अन्नसुरक्षा, औषध संशोधन, आणि पर्यावरणीय अभ्यासासाठी हे विश्लेषण ठरणार अत्यंत उपयुक्त
- पुरस्कार मिळाल्याबद्दल सर्वच क्षेत्रातून कौतुकाचा वर्षाव
लोकमान्य टाइम्स : इस्लामपूर
ताकारी ता.वाळवा येथील लोकनियुक्त सरपंच सौ.प्रणाली प्रदीप पाटील यांना २०२४ चा ‘शिक्षक गौरव पुरस्कार’ नुकताच प्राप्त झाला त्यांनी फायटोकेमीकल विश्लेषणासाठी एचपीएलसी प्रणाली विकसित केली आहे व त्यासाठी त्यांना भारत सरकारचे डिजाइन पेटंट ग्रँट मिळाली आहे.
त्यांच्या या कामाची दखल घेत हा पुरस्कार दैनिक लोकमत चे कोल्हापूरचे संपादक डॉ वसंत भोसले यांच्या हस्ते प्रदान करण्यात आला. यावेळी बाळासाहेब माने शिक्षण प्रसारक मंडळ अंबप चे अध्यक्ष व कोल्हापूर जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँकेचे संचालक विजयसिंह माने ,मा.जि.प.सदस्या मनीषा माने व इतर मान्यवर उपस्थित होते.
या तंत्राचा संशोधनामुळे अन्नसुरक्षा, औषध संशोधन, आणि पर्यावरणीय अभ्यासासाठी हे विश्लेषण ठरणार अत्यंत उपयुक्त ठरणार आहे. तसेच पेटंट मिळाल्याने हे तंत्रज्ञान व्यावसायिक क्षेत्रात अधिक स्वीकारले जाईल. यामुळे संशोधनासाठी निधी मिळवणे, औद्योगिक उत्पादनासाठी करार करणे, आणि जागतिक स्तरावर हे तंत्रज्ञान पोहोचवणे शक्य होईल.
या संशोधनामुळे विविध क्षेत्रात होणार उपयोग पुढील प्रमाणे :
अचूकता आणि पुनरावृत्तीक्षमतेत सुधारणा
एचपीएलसी प्रणाली फायटोकेमिकल्सच्या अत्यंत सूक्ष्म व अचूक विश्लेषणासाठी ओळखली जाते. या तंत्राद्वारे नमुन्यातील घटकांचे प्रमाण, शुद्धता, व संरचना अधिक अचूकपणे मोजता येते.
जलद आणि कार्यक्षम विश्लेषण
ही प्रणाली पारंपरिक पद्धतींपेक्षा अधिक वेगवान असून, वेळ व श्रम वाचवते. त्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर नमुन्यांचे विश्लेषण कमी वेळेत करता येते.
सेंद्रिय व औषधी वनस्पतींचा अभ्यास
फायटोकेमिकल्स म्हणजे वनस्पतींमध्ये आढळणारे जैव सक्रिय संयुगे. ही प्रणाली औषध निर्मितीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या वनस्पतींतील बायोमॉलिक्यूल्सचा अचूक अभ्यास करण्यासाठी उपयुक्त आहे.
औषध संशोधन व विकासात उपयोग
औषधनिर्मितीमध्ये फायटोकेमिकल्सचा मोठ्या प्रमाणावर उपयोग होतो. ही प्रणाली औषधांच्या प्रभावीतेची चाचणी घेण्यासाठी व त्यामध्ये उपस्थित असलेल्या सक्रिय घटकांचा अभ्यास करण्यासाठी उपयुक्त आहे.
पर्यावरणीय नमुन्यांचे विश्लेषण
फायटोकेमिकल्सचा उपयोग पर्यावरणीय प्रदूषणाचा अभ्यास करण्यासाठीही होतो. ही प्रणाली अशा नमुन्यांतील सूक्ष्म घटक शोधून काढण्यासाठी वापरली जाते.
कृषी व अन्न उद्योगासाठी महत्त्वपूर्ण
एचपीएलसी प्रणाली अन्नपदार्थ व कृषी उत्पादनांमध्ये उपस्थित फायटोकेमिकल्सचा अभ्यास करण्यासाठी उपयुक्त आहे. या प्रणालीमुळे अन्नपदार्थातील पोषणमूल्यांची चाचणी घेणे सोपे होते.
पेटंटमुळे विश्वासार्हता वाढते
या प्रणालीला भारत सरकारकडून डिझाइन पेटंट मिळाल्याने तिच्या नाविन्यपूर्णतेला व गुणवत्तेला मान्यता मिळाली आहे. हे संशोधक व औद्योगिक वापरकर्त्यांसाठी अधिक विश्वासार्ह ठरते.
व्यावसायिक आणि आर्थिक फायदे
पेटंट मिळाल्याने हे तंत्रज्ञान व्यावसायिक क्षेत्रात अधिक स्वीकारले जाईल. यामुळे संशोधनासाठी निधी मिळवणे, औद्योगिक उत्पादनासाठी करार करणे, आणि जागतिक स्तरावर हे तंत्रज्ञान पोहोचवणे शक्य होईल.या प्रणालीमुळे फायटोकेमिकल संशोधन आणि त्याच्या व्यावसायिक उपयोगांमध्ये क्रांतिकारक ठरू शकते. अन्नसुरक्षा, औषध संशोधन, आणि पर्यावरणीय अभ्यासासाठी ती अत्यंत उपयुक्त ठरणार आहे.
